اختلال یادگیری کلاس اول به مشکلات و چالشهایی اشاره دارد که فرد را از تسلط به مهارتهای پایه مانند نوشتن و خواندن باز میدارد. معمولا اولین زمانی که کودکان به صورت جدی با مهارتهای زبانی، نوشتاری و حل مسائل ریاضی آشنا میشوند، کلاس اول است. به همین علت مشکلات مرتبط با اختلال یادگیری در سریعترین زمان ممکن بروز پیدا میکنند.
اهمیت آگاهی و حمایت والدین و معلمان در این دوره بسیار زیاد است. همدلی و آگاهی آنها از روش مدیریت و درمان اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول در فرآیند بهبود و البته اعتماد بنفس کودکان بسیار اهمیت دارد. اگر مربیان از نشانههای این اختلال اطلاع نداشته باشند و یا با سایر بیماریها مانند بیش فعالی یا کم هوشی آن را اشتباه بگیرند، در این شرایط تشخیص و شروع درمان عقب میافتد. توجه داشته باشید که هر چقدر شروع درمان سریعتر صورت بگیرد، احتمال جواب گرفتن بیشتر خواهد شد.
در نهایت باید گفت که مرز باریکی بین مشکلات رایج آغاز دوران مدرسه و اختلال یادگیری وجود دارد. مشکلات رایج این دوره ناشی از انطباق با محیط جدید مانند اضطراب از مدرسه یا ناتوانی در تمرکز است. در حالی که مشکلات یادگیری بر روی فرآیندهای مغز یعنی دریافت، پردازش و درک اطلاعات دلالت دارد. به همین علت در این مقاله به طور اختصاصی درباره اختلال یادگیری دوران دبستان و کلاس اول صحبت خواهیم کرد.
اختلال یادگیری چیست؟ تعریف و ویژگیها
اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول به گروهی از اختلالات عصبی گفته میشود که در آن، فرد در یادگیری برخی از مهارتها مانند خواندن، نوشتن یا ریاضی مشکل دارد.
بسیاری از اوقات در دوران دبستان کودکان تنها بر اساس چند فاکتور اصلی مانند نوشتن، خواندن و یا حل مسائل ریاضی مورد قضاوت قرار میگیرند و اگر ناتوان باشند، ممکن است با برچسب گذاری اشتباه عقب مانده ذهنی و یا کم هوش تلقی شوند.
در حالی که این دو چالش تفاوتهای اساس با هم دارند. در عقب ماندگی ذهنی دانش آموز ضریب هوش عمومی و مهارتهای سازگاری پایینتری نسبت به میانگین جامعه دارد. این در حالی است که در اختلال یادگیری معمولا کودکان هوش طبیعی و حای بالاتری نسبت به بقیه دارند، ولی در دریافت و پردازش اطلاعات مرتبط با یک مهارت خاص مانند خواندن و یا نوشتن ناتوان هستند.
انواع اصلی اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول
اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول بسته به مهارتی که کودک در پردازش آن مشکل دارد، به انواع مختلفی تقسیم میشود. این دستهبندی شامل:
- نارساخوانی (Dyslexia): نارساخوانی یک اختلال رایج در خواندن است. در این اختلال کودک از درک ارتباط بین حروف و آوای کلمات با شکل بصری آن مشکل دارند. معمولا برای کودکان با این اختلال تشخیص ترتیب حروف و اعداد، تشخیص آواها و معنی واحد یک کلمه دشوار خواهد بود.
- دیسکالکولیا (Dyscalculia): دیسکالکولیا اختلالی است که به کودک در یادگیری مفاهیم ریاضی و انجام محاسبات عددی آسیب میزند. نشانههای اختلال یادگیری در سال اول دبستان به راحتی این اختلال را نشان میدهند؛ زیرا در این دوره کودکان برای اولین بار باید بین اعداد ارتباط منطقی برقرار کنند و منطق مسائل ریاضی را متوجه شوند.
- دیسگرافیا (Dysgraphia): دیسگرافیا به مشکلات در نوشتن اشاره دارد. در این اختلال، ممکن است دانش آموز بسیار بد خط باشد و یا نتواند بین آنچه در مغزش میگذرد و آنچه بر روی کاغذ مینوید، ارتباط منطقی برقرار کند.
- دیسپراکسیا (Dyspraxia): دیسپراکسیا یا اختلال هماهنگی حرکتی بر توانایی کودک در انجام حرکات دقیق جسمی تاثیر میگذارد. در این اختلال حرکات درشت، ظریف و حتی هماهنگی عضلانی کودکان تحت الشعاع قرار میگیرد.
- مشکلات شنوایی و دیداری: اینکه مشکلات حسی را در این بخش بررسی کردیم به این علت است که میخواهیم با تاکید بیشتر به شما بگوییم که اختلالات یادگیری اختلالات عصبی رشدی هستند و ارتباطی با مشکلات حسی ندارند. پس تنها پیگیری جسمی و درمان مشکلات حسی برای کنترل این اختلال کافی نخواهد بود.
اختلال یادگیری غیرکلامی (Nonverbal Learning Disability – NVLD)
در این بخش باید با نوع دیگری از اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول به صورت گستردهتر آشنا شوید. اگر کودکی به این اختلال مبتلا باشد، نشانههای غیرکلامی مانند زبان بدن یا سیگنالهای اجتماعی برای او بیمعنی میشود؛ در حالی که شاید هیچ مشکلی در خواندن، نوشتن و یا حتی حل مسائل ریاضی نداشته باشد.
معمولا تشخیص این اختلال برای پزشکان کمی سخت اتفاق میافتد زیرا دانش آموزان به قدری در سایر مهارتها خوب و حرفهای هستند که عدم توانایی آنها در برقراری روابط اجتماعی، مهارتهای حرکتی ضعیف و درک ایدهها کمتر به چشم میآید.
معمولا این اختلال یادگیری کلاس اول خود را به صورت مهارت ظریف دست خط ضعیف، درک کم از فضایی که در آن قرار دارند و برخورد با اشیاء، حل مسئله، سازماندهی، برنامه ریزی، بازیابی اطلاعات بصری، مشکلات توجه و تمرکز و در نهایت درک نشانههای اجتماعی خود را بروز میدهند.
نشانههای اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول
کودکان مشکلدار در شروع یادگیری معمولا نشانههایی دارند که اگر مربیان و والدین نسبت به آنها آگاه باشند، تشخیص بیماری سریعتر صورت خواهد گرفت و اعتماد بنفس کوتاه آسیب کمتری خواهد دید. برخی علائم خاص وجود دارد که میتوانند زنگ خطر باشند، این علائم شامل:
علائم عمومی
- مشکل در یادگیری حروف الفبا، اعداد یا نام روزهای هفته
- دشواری در خواندن یا نوشتن کلمات ساده
- ناتوانی در دنبالکردن دستورالعملهای چند مرحلهای
- بازه توجه کوتاه و ناتوانی در تمرکز روی فعالیتهای درسی
نشانههای خاصتر در کودکان کلاس اول
- جابهجایی یا وارونهنویسی حروف مثل ب بهجای پ
- اشتباهات مکرر در خواندن یا نوشتن
- فراموش کردن اطلاعات سادهای مثل نام معلم، ترتیب روزهای هفته یا رنگها
- ضعف در هماهنگی حرکتی مثل مشکل در گرفتن مداد، بستن بند کفش یا دکمه لباس
البته یک نکته مهم در بررسی این اختلال یادآور شویم. گاهی تمایز اختلال یادگیری با مشکلات عادی شروع مدرسه نادیده گرفته میشود. معمولا بسیاری از کودکان در ابتدایی و کلاس اول با مشکل تمرکز، جدایی از بازیها و محیط خانه، چالشهای انضباطی، یادگیری نحوه نوشتن و خواندن روبهرو هستند.
اگر این مشکلات با مرور زمان و تمرین رفع نشوند، در این صورت گفته میشود که احتمالا کودکان با مشکل اختلال یادگیری مواجه هستند.
علل اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول
اختلال یادگیری معمولا نتیجهی یک عامل خاص نیست، بلکه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی، محیطی و روانی در بروز آن نقش دارند. تاکید پزشکان بر کشف علل مشکل در یادگیری خواندن و نوشتن در بدو مدرسه به خاطر این است که هر علت، نوع خاصی از فرآیند درمان را میطلبد. برخی از علل یادگیری شامل:
- عوامل ژنتیکی یا ارثی: تحقیقات نشان میدهد اگر یکی از اعضای خانواده یعنی خواهر، برادر و یا مادر پدر به اختلال یادگیری مبتلا باشند، احتمال بروز آن در کودک نیز افزایش مییابد. ژنهایی که در دریافت و پردازش اطلاعات موثرند ممکن است از طریق وراثت منتقل شوند.
- عوامل محیطی: یکی از مهمترین عوامل اختلال در یادگیری کلاس اول، محیط آموزشی ضعیف و یا استرس خود کودکان در ورود به مدرسه است. نبود روشهای تدریس مناسب یا کلاسهایی با تراکم بالا مانع از این میشوند که روش یادگیری کودک شناسایی شود.
- عوامل دوران بارداری و نوزادی: برخی مشکلات هنگام بارداری یا تولد مانند زایمان زودرس، وزن پایین نوزاد، مواجهه با مواد سمی (مانند سیگار یا الکل) یا کمبود اکسیژن میتوانند بر رشد مغز کودک تاثیر بگذارند و زمینهساز اختلال یادگیری باشند.
- عوامل روانی و عاطفی: معمولا شرایط ناپایدار عاطفی خانواده باعث تشدید این اختلال خواهد شد. شرایط خانوادگی ناپایدار، اضطراب، افسردگی یا تجربههای منفی مثل طلاق والدین برخی از تجربههای عاطفی هستند که باعث تشدید اختلال خواهند شد.
تمایز اختلال یادگیری از سایر مشکلات مشابه
گاهی اوقات اختلال یادگیری با مشکلات دیگری مثل بیشفعالی، اوتیسم یا حتی دیرآموزی اشتباه گرفته میشود. این مسئله باعث میسود درمان صحیح و اصولی دیرتر شروع شود و خب به تبع نتیجهگیری را کاهش خواهد داد.
اختلال یادگیری در مقابل بیشفعالی (ADHD)
بیش فعالی بر عدم تمرکز و سطح پایین توجه کودک اشاره دارد. متخصصان میگویند که کودکان دچار بیش فعالی دچار اختلال رشد عملکرد اجرایی هستند. ولی این اختلال به معنای آن نیست که مغز ایشان از درک و پردازش مفاهیم نوشتاری و یا خواندی ناتوان باشد. در اختلال یادگیری کودک نمیتواند مهارتهای پایه مانند نوشتن و یا حل مسائل ریاضی را فرابگیرد به این علت که مغز او در آن مهارت خاص قابلیت درک و برقراری ارتباط ندارد.
اما نکته مهم این است که تشخیص افتراقی این دو اختلال گاهی سخت میشود؛ زیرا نتایج و حتی کارکرد مریضیها گاهی به صورت یکسان بروز پیدا میکنند. به طور مثال زمانی که کودک نمیتواند روی تکلیفی تمرکز کند، ممکن است همزمان از درک ارتباط معنادار کلمات و ساختار جملات عاجز باشد.
اختلال یادگیری در مقابل اوتیسم (ASD)
اوتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی است که بر روی پردازش محرکها و تعاملات اجتماعی تاثیر میگذارد. اوتیسم بیماریهای اعصاب و روان شناخته میشود که بر روی نحوه تعامل کودک با دنیای بیرون تاثیر بدی میگذارد. معمولا کودکانی که دچار اختلال اوتیسماند، از درک احساسات خود، دیگران و بیان آنها ناتوان هستند. این در حالی است که در اختلال یادگیری معمولا کودکان ارتباط اجتماعی خوبی دارند و تنها در یک مهارت خاص دچار مشکل میباشند.
گاهی هم پیش میآید کودکانی که دچار اوتیسم هستند، دچار اختلال یادگیری باشند. در این شرایط تشخیص افتراقی پزشک بسیار اهمیت خواهد داشت. این کودکان معمولا دچار صرع، خود آسیبی، رفتارهای تکرار شونده و مشکل در برنامه ریزی رفتاری هستند.
کودک دیرآموز در مقابل کودک دارای اختلال یادگیری
همانطور که میدانید تفاوت کودک دیرآموز و کودک اختلالدار بسیار زیاد است. کودکان دیرآموز تمام مهارتهای پایه را مثل همسالان خود یادمیگیرند اما این فرایند را بسیار دیرتر از سایر افراد طی میکنند. همچنین گاهی پیش میآید که سطح هوش کمتری نسبت به سایر افراد داشته باشند. کودکان دیرآموز در تمام زمینهها این مشکل را دارند ولی در طول زمان تمام توانایی آن مهارتها را پیدا خواهند کرد. این در حالی است که کودک دارای اختلال در یادگیری کلاس اول تنها در یک مهارت دچار ضعف است.
اما واقعا بهترین روش برای تشخیص اختلال یادگیری در کلاس اول چیست؟ بهترین راه مراجعه به متخصص روانشناس کودک و انجام تستهای تشخیصی استاندارد است. شاید تشخیص اولیه با معلم و والدین باشد؛ اما باقی فرایند درمان باید زیر نظر متخصص صورت بگیرد.
اهمیت تشخیص زودهنگام اختلال یادگیری در کلاس اول
تشخیص زودهنگام اختلال یادگیری کلاس اول میتواند نقطه عطفی در مسیر زندگی تحصیلی و شخصیتی کودک باشد. این سن اولین زمانی است که کودکان همراه با سایر افراد در مسیر یادگیری قرار میگیرد و ممکن است در بخشی از مسیر خود را از بقیه عقبتر ببیند و حس کند تلاشهای او بینتیجه خواهد ماند.
در حالی که حمایت صحیح مربی و والدین و استفاده از روشهای آموزشی متفاوت میتواند به کودک نشان دهد که مشکل او قابل مدیریت و تا حد زیادی بهبود است. تا قبل از اینکه ارتباط اجتماعی کودک آسیب ببیند، والدین باید دست به انتخاب روش درمان مناسب بزنند و حضور یک مشاور را جدی بگیرند. ناتوانی در یادگیری، بدون تشخیص، ممکن است منجر به کنارهگیری اجتماعی، اضطراب، یا حتی رفتارهای پرخاشگرانه شود.
روشهای غربالگری و تشخیص
همانطور که میدانید غربالگری اختلال یادگیری در کلاس اول روشهای مختلفی دارد. به ترتیب این روشها را همراه هم بررسی خواهیم کرد:
- نقش والدین و معلمها: اولین افرادی که میتوانند متوجه نشانههای اختلال یادگیری شوند، والدین و معلمها هستند. این افراد باید با دقت نشانهها را یادداشت و فرآیند یادگیری را ثبت کنند.
- تست هوش (IQ): یکی از ابزارهای اولیه برای بررسی توانایی ذهنی کودک تستهای IQ هستند.
- آزمونهای پیشرفت تحصیلی: بررسی سطح خواندن، نوشتن، درک مطلب و مهارتهای ریاضی توسط این آزمونها در محیطی استاندارد صورت میگیرد.
- نقش متخصصان: روان شناس کودک با بررسیهای اولیه شما را به متخصص اصلی ارجاع خواهد داد. در ادامه هر متخصص بنا به زمینه اختلال، بررسی مهارتهای زبانی، مشکلات گفتاری و یا مهارتهای حرکتی را بررسی خواهد کرد.
چالشهای تشخیص در سنین پایین
تشخیص اختلال یادگیری در کودکان کوچک همیشه آسان نیست. در این سن، بسیاری از مشکلات ممکن است موقتی یا مربوط به رشد طبیعی کودک باشد. یکی از مهمترین چالشهای تشخیص در این سن، بیشتشخیصی (Overdiagnosis) است.
در این چالش کودکی که تنها به زمان بیشتری برای آموزش و یادگیری نیاز دارد، به اشتباه دچار برچسب زنی میشود و نگرش خود او و دیگران نسبت به سطح مهارتها تضعیف میشود.
راهکارهای عملی برای مدیریت اختلال یادگیری در کلاس اول
مدیریت اختلال یادگیری در کلاس اول فقط به تشخیص ختم نمیشود؛ بعد از شناسایی، باید راهکارهای مؤثری بهکار گرفته شوند تا کودک احساس توانمندی و موفقیت کند.
نقش خانواده
اولین و مهمترین منبع حمایتی کودک والدین او خواهد بود. والدین باید در خانه محیطی امن و بدون فشار درست کنند. به هیچ عنوان کودک را تحقیر یا دعوا نکنید. سعی کنید بدون سرزنش و مقایسه بازیها و یا آموزشهای درمانی را با او پیش ببرید.
به همین موازات برای افزایش عزت نفس کودک، روی نقاط قوت او مانند استعداد در نقاشی و یا علاقه به حیوانات تاکید کنید. همچنین این درک را در خود ایجاد کنید که این کودکان ممکن است کمی پرخاشگر و یا زودرنج شده باشند. به همین علت باید با صبوری بیشتری با آنها رفتار داشته باشید.
نقش مربی و معلم
یک معلم آگاه میتواند زندگی تحصیلی یک کودک با اختلال یادگیری را دگرگون کند. اگر معلم بر ابعاد این اختلال مسلط باشد، حتما از میتواند از روشهای آموزشی مختلف مانند تکه تکه انتقال دادن اطلاعات استفاده کند.
از طرفی شناخت سبک یادگیری هر کودک (دیداری، شنیداری، لمسی) و تطبیق روش تدریس با آن میتواند اثربخشی آموزش را تا چند برابر بیشتر کند. استفاده از فلش کارت و ابزارهای بصری برخی از سبکهای یادگیری متفاوت هستند. در نهایت همکاری مستمر و همدلانه مربیان و والدین میتواند معجزه کند.
روشهای کاردرمانی و گفتاردرمانی
این دو حوزه تخصصی میتوانند بسیار کمککننده باشند. البته هر کدام بسته به زمینه اختلال انتخاب میشوند. کار درمانی معمولا برای کودکانی که برای کودکانی که در نوشتن، حرکات درشت و ظریف یا گرفتن مداد مشکل دارند، گزینه مناسبی است.
اگر کودکی در بیان کلمات یا درک مفاهیم زبانی دچار ناتوانی باشد، باید به گفتار درمانگر مراجعه کند. در هر مرحله و هر متخصص ممکن است بنا به شرایط کودک حتی از روشهای بازی درمانی مانند پازل، بازیهای تمرکزی یا ساختنیها استفاده کند.
هر کدام از روشهای آموزشی مانند کتابهای صوتی و تصویری، نمودارهای گرافیکی و چارتها برای این استافده میشوند که نقطه قوت کودک و جایی که در آن بهتر عمل میکند، مشخص شده باشد. اگر در هر یک از این تمرینات میزان یادگیری و موفقیت کودک بیشتر شود، اعتماد به نفس او افزایش خواهد داشت.
تاثیرات بلند مدت اختلال یادگیری و عدم درمان آن
اختلال یادگیری اگر در سالهای ابتدایی شناسایی و درمان نشود، ممکن است پیامدهایی جدی در زندگی فرد بهجای بگذارد. این پیامدها شامل:
- تأثیر بر عزتنفس و روابط اجتماعی: مقایسههای مداوم و احساس ناتوانی باعث حس عدم اعتماد بنفس میشود. چنین کودکانی ممکن است در برقراری ارتباط با دوستانشان دچار مشکل شوند، به همین علت انزوای اجتماعی هم تجربه خواهند کرد.
- تأثیر بر پیشرفت تحصیلی: اگر مهارتهای پایه مانند خواندن و یا حل ریاضی در سنین پایین درمان نشود، سایر مراحل آموزشی کودک در سنین بالاتر هم دچار مشکل خواهد شد. کودکانی که سالها با شکست و ناتوانی تحصیلی مواجه میشوند، در دوره راهنمایی یا دبیرستان ممکن است انگیزهای برای ادامه تحصیل نداشته باشند و حتی ترک تحصیل کنند.
- تاثیر روانی و عاطفی: احساس شکست دائمی، ترس از امتحان و تکالیف در کنار انتقادات بقیه ممکن است کودک را دچار استرس و افسردگی کند. ممکن است کودک رفتارهای دفاعی مثل عصبانیت یا سرکشی انجام دهد یا به انزوا و تنهایی رو بیاورد.
درمانهای موجود برای اختلال یادگیری
اختلال یادگیری کلاس اول گرچه مزمن است، اما با روشهای مناسب میتوان آن را مدیریت کرد و کیفیت یادگیری کودک را بهبود داد. در یه دسته اصلی این روشهای درمانی را بررسی خواهیم کرد:
- آموزش ویژه و مداخلات تخصصی
شاید بتوانیم بگوییم که این روش موثرترین روش برای درمان اختلالات یادگیری است. آموزش ویژه یعنی اینکه فرآیند و مراحل یادگیری متناسب با نیازهای فردی کودک طراحی شود. معلم و مربی آگاه به این اختلالات میتواند از انواع روشهای آموزش چند حسی، بصری و یا فلش کارت استفاده کند.
برنامههای آموزشی فردی (IEP) یک برنامه خاص طراحی شده توسط معلم و متخصص است که برای آموزش و ارزیابی پیشرفت دانش آموز طراحی شده است. این روش نیز از روشهای موثر در فرآیند درمان این اختلال است.
- دارودرمانی: آیا مؤثر است؟
دارو درمانی در اختلال یادگیری بهطور مستقیم موثر نیست، اما در برخی مواردِ خاص، به کاهش علائم همراه مثل اضطراب یا بیشفعالی کمک میکند. پیش از هر چیزی توجه داشته باشید که استفاده دارو در سنین نامناسب و در مقدار اشتباه تاثیرات مخرب غیر قابل جبرانی بر جای خواهد گذاشت، در نتیجه از مصرف خودسرانه آن خودداری کنید.
اگر کودک دچار اضطراب شدید، اختلال کمتوجهی یا رفتارهای پرخاشگرانه باشد، ممکن است دارویی برای کنترل این علائم به او تجویز شود.
- درمانهای مکمل
در کنار آموزش و در مواردی دارودرمانی، روشهای درمانی مکمل میتوانند تأثیر چشمگیری در بهبود عملکرد کودک داشته باشند.
بسته به شدت اختلال ممکن است روشهای گفتار درمانی، کاردرمانی و نوروفیدبک برای کودک پیش گرفته شود. روشهای غیر دارویی مانند مراقبه، استفاده از برخی دمنوشها، ماساژهای خاص و آرام سازی ذهن میتواند به عنوان مکمل در کنار درمان اصلی استفاده شود.
سوالات متداول
- آیا اختلال یادگیری قابل درمان است؟ متاسفانه خیر. با آموزش و روش درمانی مناسب قایل کنترل و مدیریت است.
- چگونه میتوانم بفهمم فرزندم اختلال یادگیری دارد یا فقط دیرآموز است؟ تفاوت تاخیر تحصیلی با اختلال یادگیری شاید کمی سخت تشخیص داده شود. معمولا کودکان دیرآموز در تمام دروس دچار کندی در یادگیری هستند. اما تشخیص نهایی با پزشک باید باشد.
- آیا اختلال یادگیری ارثی است؟ در بسیاری از موارد ژنتیک و وراثت عامل بیماری بوده است.
- چه زمانی باید به روانشناس یا کاردرمانگر مراجعه کنم؟ اگر فرزند شما در یادگیری مهارتهای پایه مانند خواندن و نوشتن دچار مشکل است یا از همسالان عقبتر است، بدون وسواس و قضاوت بهتر است به پزشک و متخصص مراجعه شود.
- آیا اختلال یادگیری باعث مشکلات رفتاری میشود؟ بله. به خصوص اگر به موقع تشخیص داده نشود، کودک دچار پرخاشگری و رفتارهای تهاجمی میشود.
- نقش معلم در کمک به کودک با اختلال یادگیری چیست؟ معلم میتواند با تشخیص زودهنگام و استفاده از روشهای آموزشی متنوع، تاثیر زیادی در پیشرفت کودک داشته باشد.
نتیجهگیری
اختلال یادگیری کلاس اول که در یکی از حساسترین برهههای زمانی دانش آموز رخ میدهد، باید آگاهانه مورد بررسی قرار بگیرد. اختلالات یادگیری تا حد زیادی قابل کنترل هستند، البته به شرطی که فرآیند درمان آنها زود شروع شده باشد. به همین علت است که اگر در اطراف شما کودکی است، تاکید هرچه بیشتر بر روی افزایش آگاهی است.
پیشنهاد میکنیم که حتی اگر نشانه کوچکی هم از اختلال یادگیری در هر یک از مهارتهای کودک میبینید، زمان را از دست ندهید و فورا با یک روانشناس و یا کاردرمانگر صحبت کنید. البته فراموش نکنید که در این مسیر باید حتما به یک مرکز مطمئن اعتماد کنید.